Uit Rusland heb ik wel wat klassiekers gelezen, maar nog niet eerder een moderne roman. Door een tip op Boekmeter beland ik bij Oksana Vasjakina, een jonge, lesbische vrouw uit Siberië. In Rusland mag haar debuutroman niet worden verkocht, omdat het niet aansluit bij de klassieke visie op het gezin. Dan lezen we het wel hier!

Wond draait om het overlijden van Oksana’s moeder, als die begin vijftig is. Het is geen chronologisch verteld verhaal en diverse schrijfstijlen komen voorbij. Oksana is dichter, wat te merken is aan haar taal. Het is uitstekend vertaald door Yolanda Bloemen en Seijo Epema. In het midden staat een lang gedicht:

mijn moeder ging dood en de vreselijke wereld kwam tot stilstand
en werd één geheel als een feilloze strakke druppel
die eeuwig glinstert
en een scherp bewustzijn
van razende helderheid

Terwijl Oksana een lange reis maakt naar Siberië, met de as van haar moeder in haar bagage, komen herinneringen boven. Ze woonden in een klein appartement, met de nieuwe vriend van haar moeder. Oksana’s ouders waren uit elkaar en haar vader was al eerder overleden. Ze is begin dertig als haar moeder, haar laatste familielid, komt te overlijden. In haar Siberische geboortedorp ontmoet ze een goede vriendin van haar moeder, die ze als kind ook goed had leren kennen. Meer oude vriendinnen komen erbij. Ze kijken samen naar foto’s en halen herinneringen op aan Oksana’s moeder als tiener.

Ik vind het interessant om te lezen over het gewone leven in Rusland. Oksana vertelt wat haar moeder graag at en hoe het huishouden ging. Die persoonlijke beschrijvingen vind ik mooi. Ze maakt ook uitstapjes naar andere literatuur en mythologie. Daarmee weet ze me niet te boeien en daarom lees ik die stukjes wat vluchtiger. Dat maakt weinig uit, want er is toch geen doorgaande lijn. Tegen het einde komt er een indrukwekkend gedeelte over Oksana’s voorouders en hoe hun levens invloed hebben gehad op het karakter van haar moeder en dus Oksana’s jeugd.

De pijn en boosheid vloeiden voort naar de volgende generaties, zoals de kringen van een in het water geworpen steen zich steeds verder verspreiden. Waarom haatte mijn overgrootmoeder Stalin en waarom was voor de jongere vrouwen in mijn familie onze geschiedenis zo’n ondoorzichtig, beladen thema? Het zwijgen was tot een automatisme geworden, het was de achtergrond waartegen ons leven zich afspeelde. Op een bepaalde manier waren we allemaal verwond en ervoeren het leven als ondraaglijk.

Hier en daar vraag ik me af of ik een braindump zit te lezen of een zorgvuldig gecomponeerd boek. Oksana geeft wel een klein kijkje in haar schrijverskeuken, maar niet over hoe dit boek precies tot stand is gekomen. Hoe dan ook, deze roman is de moeite waard. En ik heb het voornemen om nog eens iets van een hedendaagse Rus te lezen.