Bij boeken van uitgeverij Koppernik weet je tevoren dat je voor Literatuur kiest. Het wordt je als lezer niet makkelijk gemaakt, maar je zult zeker verrast worden. Op het bibliotheekkaartje voorin Een stand van de zon staat: ‘Twintig verhalen die zich vrijwel allemaal op het Ierse platteland afspelen.’ Dat zet mij op het verkeerde been, want ik stel mij nu steeds een Iers dorpje voor, terwijl dat niet bij alle verhalen terecht is. Op een gegeven moment gaat het bijvoorbeeld over een priester die een orthodox-christelijke priester tegenkomt en daarna een imam. Ze gaan met elkaar hurling spelen op straat, wat een schouwspel is voor de buurt. Pas bij de laatste zin wordt duidelijk dat dit verhaal zich in Syrië afspeelt!

Zo’n eureka-moment aan het einde kom ik nog een paar keer tegen. Donal Ryan begint gewoon met beschrijven en dan is het als lezer de kunst om te ontdekken in welke situatie de hoofdpersoon zich bevindt. Het tweede verhaal vind ik heel mooi. Daarin gaat het over het levensverhaal van een tachtigjarige buurman. Hij had ooit ruzie gekregen met een goede vriend en dat was nooit meer goed gekomen. Het is een tragisch verhaal, met prachtige zinnen:

De schijnbare zinloosheid van het bestaan overviel hem vaak. (…) Maar toch galmde er elke ochtend hoop van de oostelijke lucht en klonk de hele dag in zijn oren, of zover in de dag als nodig was.

Als de man sterft, blijkt dat de vriend helemaal geen wrok meer koesterde. Het enige wat nodig was geweest om de vriendschap te herstellen, was een uitnodiging.

Het gaat niet over spannende avonturen, maar over de levens van gewone mensen. Donal Ryan gaat soms van de hak op de tak, zoals gedachten doen. Herinneringen van de hoofdpersonen worden verweven met wat zich nu afspeelt. Ze overwegen de keuzes die ze in hun leven gemaakt hebben, om zich erbij neer te leggen. De dingen gaan zoals ze gaan. Er is een verhaal over een stel dat samen fysiotherapie-oefeningen doet, nadat ze allebei een beroerte hebben gehad (hij links, zij rechts), over een man die in het plaatselijke café is gaan werken terwijl hij ook naar Australië had kunnen vertrekken, over een zwerver die moe is en een vrouw vermoordt om in de gevangenis te kunnen uitrusten. Sommige verhalen kan ik niet zo goed volgen, maar meestal komen er wel beelden bij me op of is er een mooie zin die me aanspreekt. De vertaling van Theo Burggraaf is prima: de stijl van Ryan komt volgens mij goed over, zonder dat de vertaling te letterlijk wordt. Het is een mooie serie portretten van gewone mensen, waar toch iets bijzonders mee is.