Toen ik in een studentenflat woonde, had ik eens een huisgenoot die bij de Jehova’s Getuigen bleek te horen. Zelf bezocht ik in die tijd kerken van allerlei stromingen en ik vond het dan ook interessant om met deze jongen in gesprek te gaan. Wat mij opviel, was dat hij steeds in de wij-vorm sprak: ‘Wij vinden dit…’ Ik vroeg: ‘Maar wat vind jij er dan van, wat betekent het voor jou?’ Daar kwam geen antwoord op.

Dat Jehova’s Getuigen gepaste antwoorden moeten geven en niet zelf leren denken, vertelt ook Ingrid Keessen in Het paradijs ontvlucht. Ze groeide op in deze gesloten gemeenschap, trouwde en kreeg kinderen. Maar het ging niet goed met haar. Ingrid probeerde een paar keer zelfmoord te plegen en zocht uiteindelijk hulp in de reguliere geestelijke gezondheidszorg, iets waar de Getuigen nogal huiverig tegenover staan. Bij de groepstherapie kwam er een vrouw binnenlopen waar Ingrid verliefd op werd. Ze besloot het op te biechten aan de ouderlingen. Zo kon het niet langer: ze was lesbisch en wilde zichzelf worden. Ingrid werd uitgesloten en verloor alles wat ze had.

Het boek gaat vooral over de tijd dat Ingrid de wereld buiten de gemeenschap verkent. Ze vindt een eigen huisje waar ze met twee van haar drie kinderen gaat wonen. Ze maakt nieuwe vrienden en gaat op zoek naar andere lesbische vrouwen. Het is een zware tijd, zowel praktisch als geestelijk. Door haar opvoeding heeft Ingrid een laag zelfbeeld. Dit wordt geïllustreerd door terugblikken. Ze verslijt een paar therapeuten om er eentje te vinden die haar kan helpen om het allemaal te verwerken en te leren dat ze mag zijn wie ze is. Tegelijkertijd was die gedachte het begin van haar nieuwe leven, dus het zat altijd wel ergens! Ik heb veel bewondering voor de manier waarop Ingrid telkens weer opkrabbelt en open staat voor nieuwe ervaringen, hoe spannend dat ook is. Er zijn verdrietige dagen, maar haar nieuwe leven geeft ook veel vreugde.

De zinnen van dit verhaal zijn over het algemeen netjes verzorgd. Er missen wat komma’s en een paar keer kom ik een lelijke taalfout tegen, maar Adriënne Nijssen heeft een prettige schrijfstijl. Ik vind het goed passen bij het beeld dat ik van Ingrid krijg. De korte hoofdstukken houden de vaart in het verhaal en ik lees het binnen een paar dagen uit. Soms heb ik het gevoel dat ik Ingrids dagboek zit te lezen, het is zo open en eerlijk. Ik leef met haar mee en gun haar dat het goed komt. Dit is een waargebeurd verhaal en het blijft pijnlijk dat haar halve familie nog bij de Jehova’s Getuigen zit, inclusief haar jongste dochter. Het is niet toegestaan om contact met ze te onderhouden. Ondanks het verdriet daarover, geniet Ingrid met volle teugen van haar vrije leven. Voortaan kiest ze zelf wat ze doet en met wie ze omgaat.

Met dank aan Adriënne Nijssen voor het recensie-exemplaar.