Pas geleden is voor de derde keer de Grote Vriendelijke 100 gemaakt. Hierin staan de honderd beste jeugdboeken volgens (meestal volwassen) lezers die allemaal hun top-5 inleverden. Momo en de tijdspaarders staat er tot nu toe elke keer in. Het is dit jaar precies vijftig jaar geleden dat het boek voor het eerst gepubliceerd werd in het Duits. Robert Jan van Asch maakte een fijne vertaling naar het Nederlands.

Momo is een bijzonder meisje. Ze woont in haar eentje in een kamertje onder een eeuwenoud amfitheater. Niemand weet waar ze vandaan komt en wie haar ouders zijn. Ze ziet er een beetje vreemd uit in haar veel te grote jas. Maar mensen komen graag naar Momo toe, omdat ze zo goed kan luisteren. Wie zijn verhaal aan haar vertelt, komt zomaar op de creatiefste ideeën. Kinderen spelen graag bij Momo, omdat ze dan nog beter kunnen fantaseren. In het begin van het boek worden een paar van zulke speelfantasieën uitgebreid beschreven. Het kost mij wat moeite om daar geduld voor op te brengen, maar later blijkt het zeker functioneel te zijn voor wat volgt.

Dan springt het verhaal naar een kapper die zich afvraagt hoe nuttig zijn leven nou helemaal is. Er komt een grijze heer bij hem in de zaak. Die haalt de kapper over om tijd te gaan sparen, om er later gebruik van te maken. De tijd komt op de spaarbank van de grijze heren te staan, waar het elke vijf jaar verdubbelt. De kapper besluit om op het aanbod in te gaan. En ook andere volwassenen gaan tijd sparen. Ze proberen alles zo snel mogelijk te doen en besteden geen tijd meer aan nutteloze zaken. Voor hun kinderen hebben ze geen tijd meer.

Momo raakt ook in gesprek met een grijze heer en omdat ze zo geweldig goed kan luisteren, ontdekt ze zijn geheim. Ze vertelt het aan de kinderen die bij haar komen spelen. Ze organiseren een grote demonstratie om iedereen te vertellen wat er aan de hand is, maar de grote mensen hebben geen tijd om daar aandacht aan te besteden. Het verhaal zet me aan het denken: hoe besteed ik mijn tijd? Wat is nuttig en wat heeft zin? En hoe reageer ik als iets niet zo snel gaat of niet zo efficiënt?

Het verhaal wordt nog magischer als er een schildpad langskomt bij Momo. Ze communiceert via woorden die op haar schild verschijnen. De schildpad leidt Momo naar een plek die buiten de tijd staat. Het doel van dit avontuur is om de grijze heren te verslaan, zodat mensen weer tijd voor fantaseren en voor elkaar hebben. Michael Ende vertelt het in heldere taal, al vind ik het niet gemakkelijk om helemaal te vatten hoe het in elkaar steekt met die parallelle wereld en de prachtige tijdbloemen. De moraal is echter helemaal niet ingewikkeld: tijd besteden aan je vrienden en familie is minstens zo belangrijk als aan zogenaamd nuttige dingen zoals werk. Een mooi verhaal als dit helpt om hier vaker aan te denken.

Lees ook wat Lotte over dit boek schreef.