Feitenkennis heeft mijn kijk op de wereld veranderd. Data-analyse is mijn werk en ik dacht wel wat gevoel voor cijfers te hebben, maar ook ik scoorde niet hoog bij de quiz waarmee het boek begint, met vragen over de wereldbevolking. Daarin sta ik niet alleen: vrijwel iedereen heeft een vertekend beeld van de wereld. Dat komt door hoe onze hersenen werken. Wil je jezelf ook testen? Kijk dan even op de blog van Erik.

Hans Rosling, die vorig jaar overleed, was een Zweedse arts. Hij woonde en werkte in verschillende werelddelen. Zo kwam hij tot het inzicht dat de klassieke indeling in arm en rijk veel te kort door de bocht is voor de wereld van nu. Arme kindertjes in Afrika zijn er nog steeds, maar het deel van de mensheid dat in extreme armoede leeft is enorm afgenomen in de afgelopen decennia. De welvaart is in alle landen toegenomen. Denk maar aan hoe je opa en oma als kind leefden en hoe jij nu leeft, dat is een enorm verschil. En dat geldt ook voor mensen in Zuid-Amerika, Afrika en Azië. Wist je trouwens dat meer dan de helft van de wereldbevolking in Azië woont? Onze cultuur is gericht op Europa en Noord-Amerika, maar ondertussen groeit de economie in Azië als kool. Daar moet je rekening mee houden als je bij een multinational werkt, maar ook bij de overheid.

Hoe komt het dat zoveel mensen deze eenvoudige feiten niet kennen? Hans Rosling benoemt tien drama-instincten, met herkenbare voorbeelden. Zo delen wij de mensen graag in groepen in en we wijzen graag naar een zondebok. Als we andere mensen in actie willen laten komen, dan gebruiken we vaak het urgentie-argument: ‘We moeten nu iets doen!’ Dit heeft mij ook aan het denken gezet over de klimaatprotesten. Er zijn al mensen die zeggen: het is toch al te laat om het tij te keren. Die veranderen dan niks. Het kan dus funest zijn om te zeggen dat het nu of nooit is, want dan geven mensen de moed op en dat is nu juist niet wat je wilt bereiken. Wat beter werkt is laten zien wat je al bereikt hebt, zodat mensen snappen dat het zin heeft om in actie te komen.

Klimaatverandering komt echter pas in het tiende hoofdstuk aan bod. In de andere hoofdstukken gaat het vooral over gezondheidszorg en andere basisvoorzieningen zoals onderwijs en elektriciteit. Vele grafieken laten zien dat het helemaal niet zo slecht gaat in de wereld als je zou denken. Aan het eind van elk hoofdstuk staat een korte samenvatting met tips hoe je jezelf kunt betrappen op denkbeelden die te kort door de bocht zijn. Als je iets vreselijks in het nieuws ziet, bedenk dan dat dit een uitzonderingssituatie is. Vliegtuigrampen komen in het nieuws, omdat dit zo weinig voorkomt, maar auto-ongelukken gebeuren dagelijks en daar hoor je zelden iets over. Het is belangrijk om te beseffen dat je er vaak naast zit en dat je zorgvuldig gemeten gegevens nodig hebt om te toetsen of het wel klopt. Feitenkennis combineert cijfers en praktijkverhalen. Het is zeer helder geschreven en prettig vertaald door Annemie de Vries. Dit zou iedereen moeten lezen.

Lees ook wat Erik en Niek over dit boek schreven.