In 1974 gaat Dawit de straat op om te protesteren tegen keizer Haile Selassie van Ethiopië. Het land lijdt onder hongersnood. Het is vaak droog in Ethiopië en dan mislukken de oogsten, al zijn er ook jaren waarin het juist te veel regent. De keizer ontbreekt het echter nooit aan iets.

Bij de protesten vallen veel gewonden. Een jonge man komt gewond in het ziekenhuis bij chirurg Hailu. Die moet denken aan zijn zoon Dawit, die even oud is en hetzelfde gevaar loopt. Ook broer Yonas heeft Dawit gewaarschuwd. Telkens komt hij pamfletten tegen in de achterbak van hun auto. Yonas is bang dat die gevonden worden en dat hij zelf opgepakt zal worden, terwijl hij thuis een vrouw en dochter heeft.

In het begin worden al veel namen geïntroduceerd en ik maak een lijstje om het goed te kunnen volgen. Maar na een bladzijde of 100 heb ik dat al niet meer nodig. Maaza Mengiste sleept me wel meteen het verhaal in. Ze verstaat de kunst om gruwelijkheden in prachtige zinnen te beschrijven. Nele Ysebaert heeft het soepel vertaald uit het Engels. De hoofdstukken zijn kort en daarbinnen wordt regelmatig van perspectief gewisseld.

Het was alsof langzaam de hele stad haar deuren en vensters openzette, omdat de ontsteltenis en woede te explosief was om binnen vier muren te passen.

Een groep militairen besluit in te grijpen. Ze nemen de keizer gevangen. Er zijn een paar gedeeltes vanuit het perspectief van keizer Haile, die een tijdje gevangen wordt gehouden en ten slotte wordt doodgeschoten. Dat wordt uitgevoerd door Mickey, die kind aan huis was bij Dawit en zijn familie. De arme jongen is als militair opgeklommen en moet doen wat hem wordt opgedragen, hoe zwaar het hem ook valt.

De dood ligt continu op de loer. Hailu’s vrouw Selam (dus de moeder van Yonas en Dawit) is er ernstig aan toe en ligt in het ziekenhuis waar Hailu werkt. Hij gaat vaak bij haar kijken, maar wil niet erkennen dat ze stervende is. Er zijn dromerige stukjes waarin Selam (bijna) dood is. Deze contrasteren met de rauwe werkelijkheid.

Een communistisch regime grijpt de macht in Ethiopië, met hulp van Rusland en Cuba. Dawit is actief in het verzet. Hailu ziet in het ziekenhuis de slachtoffers van het regime en de tegenstanders. Een meisje wordt in een plastic hoes binnengebracht. Ze is ten dode opgeschreven, maar Hailu krijgt van militairen de opdracht om haar koste wat kost in leven te houden. Het is een vreselijk tafereel.

De familieleden reageren anders op de heftige gebeurtenissen in hun land. Ze hebben allemaal goede redenen om te doen wat ze doen, maar ze zijn het niet met elkaar eens. Dat levert conflicten op en toch blijven ze elkaar steunen. De leeuw en de keizer is een boek vol tegenstellingen. Het is verschrikkelijk en mooi om te lezen. Ik vind het vooral bijzonder om op deze manier een beeld te krijgen van en land en periode waar ik helemaal niks van wist.