Toen ik twintig jaar geleden eindexamen deed, moest ik voor Nederlands en Engels een boekenlijst samenstellen. Daar stonden weinig vrouwelijke schrijvers op en daarom ben ik een tijdje geleden begonnen om boeken van vrouwen uit de 20ste eeuw te lezen. Verder was Maya Angelou waarschijnlijk de enige schrijver van kleur op mijn lijsten. Ik weet nog dat I know why the caged bird sings veel indruk op me maakte, maar verder kon ik me alleen herinneren dat het ging over zwarte mensen in Amerika en dat er iets was met racisme in een bus, maar misschien kwam dat ook wel uit The Help. Hoog tijd dus om dit boek te herlezen.

I know why the caged bird sings (vertaald als Ik weet waarom gekooide vogels zingen) is het eerste deel van de autobiografische boeken van Maya Angelou. Als ze drie jaar is, worden Maya en haar broer Bailey op de trein gezet om bij hun oma te gaan wonen, in een stadje waar witte en zwarte mensen vrijwel apart van elkaar leven. Er komt wel een moment dat Maya daar vragen over gaat stellen, maar het verhaal gaat vooral over haar angsten en hoe eenzaam ze zich vaak voelt. Haar broer vertelt ze veel, maar ook niet alles.

De kinderen worden een paar keer heen en weer verhuisd van oma naar vader, naar moeder, terug naar oma, weer terug naar moeder of vader. Dit gebeurt zonder aankondiging, wat niet bijdraagt aan een gevoel van veiligheid. Toch heeft Maya als tiener een goede band met haar moeder. Op school voelt ze zich een buitenbeentje, maar ze presteert goed. Ze vat dan zelfs het plan op om een tijdje te gaan werken. Met veel doorzettingsvermogen wordt ze de eerste zwarte tramconducteur van San Francisco. Daaruit blijkt dat ze net als haar oma en moeder heel goed voor zichzelf kan opkomen.

The fact that the adult American Negro female emerges a formidable character is often met with amazement, distaste and even belligerence. It is seldom accepted as an inevitable outcome of the struggle won by survivors and deserves respect if not enthusiastic acceptance.

Mijn beleving van het boek wisselt. Soms vind ik het Engels lastig en boeit het verhaal me niet zo, maar er zijn ook heel wat hoofdstukken waarin ik niet kan stoppen met lezen. De bizarre en heftige maar ook mooie gebeurtenissen beschrijft ze op de observerende manier van een kind, afgewisseld met mooie beschouwende zinnen waarin ze het terugkijkend duidt. Het leven van Maya Angelou is iets wat geen romanschrijver ooit zou kunnen bedenken. De vervolgdelen staan al klaar op mijn e-reader.