Voor mijn leesreis om de wereld ben ik altijd op zoek naar boeken uit vreemde landen. Laatst was ik in mijn nopjes met de vondst van het boek Aal onder water, dat zich afspeelt op de Afrikaanse eilandengroep de Comoren, vlak bij Madagaskar. Hierin kijkt de zeventienjarige Aal terug op haar leven, terwijl ze ronddobbert op de Indische Oceaan en zich vastklampt aan een jerrycan.

Wat meteen opvalt is dat het boek uit één enkele zin bestaat, met een heleboel komma’s. Het effect daarvan is dat ik sneller lees en dat past goed bij het verhaal. Aal beleeft immers haar laatste momenten en moet opschieten met vertellen. Gelukkig zijn er wel regelmatig witregels om even adem te halen.

Tijdens de geboorte van Aal en haar tweelingzus Adder is hun moeder overleden. De eerste jaren zijn ze opgegroeid bij hun tante Koest. Ze wonen nu samen met hun vader Weetal, die hun betekenisvolle namen heeft uitgekozen in de traditie van het eiland. Als hun vader de deur uit is om te vissen, gaan de meiden naar school. Maar Adder komt altijd veel te laat en Aal spijbelt om bij haar vriendje Veelvraat te zijn.

Naast de namen is ook het taalgebruik opvallend, soms passend bij een tiener, maar vaak juist niet vanwege de wat oubollige woorden en verwijzingen naar klassieke verhalen. Floor Borsboom heeft vast flink gezwoegd om de spreekwoorden te vertalen en de stijl weer te geven. Waar ik me vreselijk aan erger, is dat er op bijna elke bladzijde staat ‘ik bedacht me dat’ en ook vaak ‘hij besefte zich’ en zelfs ‘een meisje die’. Ik kan me bijna niet voorstellen dat de vertaler en redacteur hier overheen hebben gekeken en vraag me af of dit bij die bijzondere schrijfstijl hoort. 

Toch lees ik door, want Aal heeft me nieuwsgierig gemaakt met haar meeslepende verteltrant. Schrijver Ali Zamir heeft rekening gehouden met een lezerspubliek dat niet bekend is met het land. Aal beschrijft hoe haar woonplaats eruitziet, met de citadel en het strand. Ze vertelt over de gewoonte van de Comorezen om een vraag altijd met een wedervraag te beantwoorden en ze beschrijft de typische kleding van de vrouwen. Soms worden haar zinnen poëtisch:

nog iets verderop klonk van tijd tot tijd ook het kabaal van bekende golven, ik kende dat geluid al mijn hele leven lang, want als jullie iets van me willen begrijpen weet dan dat ik ook een golf ben, een golf die eerst op aarde is beland en zich toen heeft teruggetrokken in de zee, de plek waar ik geboren ben, ik ben dus heel gevoelig voor de roep van mijn zusters, de golven, het deed me goed om ze in schuim uiteen te horen spatten op een strand dat ik die avond niet kon zien,

Het laatste stuk is spannend, omdat uit de doeken wordt gedaan waarom Aal in dat gammele bootje is gestapt om naar een Frans eiland in de buurt te gaan. Het is geen uitzonderlijk verhaal, maar de schrijfstijl en de locatie maken het tot een aparte leeservaring.