Ik zie op tegen dit boek over slavernij in Amerika, maar het staat op de agenda van de leesgroep. Gelukkig zijn er een paar twitteraars die me laten weten dat ze het erg goed vonden. Verder twijfel ik over de keus tussen Nederlands en Engels. Ik leen het Nederlandse e-book De ondergrondse spoorweg van de bibliotheek, om te kijken hoe de vertaling is.

Cora woont op een katoenplantage in Georgia, samen met een heleboel andere Afrikaanse slaven. Caesar stelt voor om samen met hem te ontsnappen. Dat is een riskante onderneming, ook al heeft Caesar het goed voorbereid. De laatste die het lukte om te ontsnappen en niet gepakt en gemarteld te worden, was Cora’s moeder. Zij was net als Cora geboren op de plantage. Haar oma was per schip uit Afrika gekomen en haar verhaal doet me terugdenken aan het begin van Homegoing, wat ik een prachtig boek vond.

Ondanks mijn weerstand word ik meteen geboeid door het verhaal, maar na een paar bladzijden verlang ik al naar het Engels. De vertaling leest niet lekker; ik vind het te letterlijk vertaald. Uiteindelijk zit ik met twee e-readers: ik lees het Engels op mijn Kindle en zoek af en toe een zin op in de vertaling op de Kobo, want het Engels is vrij lastig met veel woorden die ik niet ken. In de loop van het boek wen ik wel aan de stijl en kom ik er makkelijker door, zoals vaker gebeurt.

Het leven op de plantage is zwaar. Op een gegeven moment is er een man die ontsnapt en wordt gepakt door de vele ‘negervangers’ die in actie komen als bekend wordt dat iemand is weggelopen. Hij wordt een paar dagen lang gemarteld voor de ogen van de andere slaven. Het is gruwelijk om te lezen. Hier zag ik tegenop: het beeld blijft dagenlang in mijn hoofd hangen. Toch komen de emoties van Cora niet helemaal uit de verf. Colson Whitehead kiest duidelijk voor het principe van show, don’t tell en soms moet ik mezelf eraan herinneren hoe erg het is, ook al is Cora gewend aan dit leven.

Cora en Caesar lukt het wel om te ontkomen. Er blijkt een heel netwerk te zijn van smokkelroutes, onderhouden door witte mannen die tegen slavernij zijn: de abolitionisten. De slaven worden vooral gehouden in de zuidelijke staten van Amerika. Hoe noordelijker je komt, hoe veiliger. Maar als ontsnapte slaaf kan je altijd opgespoord worden door een slavenjager die je dan weer terugbrengt om zo een beloning op te strijken. De spanning wordt flink opgevoerd en dan ineens wisselt het perspectief naar een andere persoon. Daardoor besef ik dat het leven van de hoofdpersoon op het spel staat, want de schrijver kan immers verdergaan met vertellen over iemand anders.

Zowel witten als zwarten zijn nieuw in Amerika, maar de witten voelen zich verheven boven hun zwarte en rode medemens. Aan de ene kant willen de plantagebazen zo veel mogelijk werkers hebben, aan de andere kant zijn ze bang voor slaven die in opstand komen, wat regelmatig gebeurt. Ontsnapte slaven worden in sommige steden opgevangen, maar dan gebruikt voor medische experimenten. Ook als de slavernij wordt afgeschaft, blijven er grote verschillen tussen zwart en blank. Bovendien zijn de ex-slaven voor het leven gebrandmerkt, zowel letterlijk als figuurlijk.

Het is goed om te weten waar het hedendaagse racisme vandaan komt. Met een bruine huid heb je nog steeds minder kansen in Amerika, zoals je ook in Americanah kunt lezen. Daarom moeten verhalen zoals The underground railroad verteld blijven worden.

Lees ook wat Mieke, Tessa, Kim en Bermal over dit boek schreven.