De Vlaamse Eva krijgt een uitnodiging voor een bijeenkomst in het dorp van haar jeugd, op de boerderij waar ze zo vaak met Pim en Laurens speelde. Het is geen verjaardag, maar een feest om Jan te herdenken. Jan was de broer van Pim en hij is als tiener overleden. Onderweg naar het dorp komen bij Eva talloze herinneringen boven aan de zomer van 2002, toen ze dertien was. Dit begin roept meteen vragen bij me op:
- Hoe is Jan overleden? Was het een ongeluk of toch niet?
- Waardoor is de vriendschap tussen de drie jongeren beëindigd?
- Waarom neemt Eva een groot blok ijs mee in haar achterbak?
Lize Spit neemt me mee naar die zomer en wisselt af met Eva in het heden, die op weg is naar de boerderij. Het wordt al snel duidelijk dat ze een moeizame jeugd heeft gehad. Haar ouders waren continu dronken en haar zusje had last van dwanghandelingen die steeds erger werden.
De thematiek van Het smelt komt opvallend overeen met De avond is ongemak van Marieke Lucas Rijneveld. In beide boeken…
- overlijdt een boerenzoon,
- wordt er amper gecommuniceerd tussen de gezinsleden,
- stopt een tiener een voorwerp in een koe,
- doen de hoofdpersonen seksueel getinte spelletjes die uit de hand lopen,
- speelt een vrieskist een centrale rol
- en denkt de hoofdpersoon dat haar moeder een ander gezin heeft verstopt achter een luik, waar ze eten naartoe brengt.
De schrijfstijl van beide debutanten is echter totaal verschillend. Mariekes boek stikt van de metaforen en is heel compact geschreven, terwijl Lizes taalgebruik heel helder en uitgebreid is. Wel gebruiken ze beiden veel details. Bij Marieke is het meteen duidelijk dat er dingen gebeuren die niet normaal zijn, maar Lize begint met de beschrijvingen van het gewone leven in een dorp. Op die manier zorgt Lize Spit ervoor dat ik me goed kan voorstellen dat dit voor Eva in eerste instantie niet zo extreem voelt. Dit is haar leven, ze is eraan gewend om bijvoorbeeld altijd op haar hoede te zijn voor haar ouders, die onvoorspelbaar kunnen reageren. Protesteren heeft geen zin als je ouders niet voor rede vatbaar zijn. Heel af en toe geeft Lize een stukje van de puzzel prijs en pas tegen het einde van het boek worden de zaken echt duidelijk.
Een lang hoofdstuk vormt de climax en het is echt vreselijk en ongemakkelijk om te lezen wat er op die ene dag in 2002 gebeurde. Het wordt heel plastisch beschreven, zonder emotie. Ik lees het heel snel, omdat ik wil weten hoe het afloopt en omdat ik wil dat het snel voorbij is. En dan volgt helemaal aan het einde nog een climax, die van het verhaal in het heden. Ik blijf verbijsterd achter. Lize Spit kan geweldig schrijven, maar de beelden van wat er in die schuren gebeurde wil ik liever snel vergeten.
Er valt veel te zeggen over dit boek, dus lees ook de besprekingen van Leeswammes, Tessa, Leesdame, Sasha, Boekenz, Josine, Geschreven goed en Jenny.
Lalagè leest 
Ik wilde dit boek heel graag lezen, totdat ik een recensie las die teveel verklapte (zonder spoiler alert) en ik de link legde tussen datgene en de titel. Ik baalde hier van maar ik ben absoluut geen held als het op opbouwende spanning aan komt in literatuur, hmz…. Jouw recensie maakt mij weer aan het twijfelen, toch maar gaan lezen?
LikeLike
Oh dat is vervelend zeg :( Meestal vergeet ik het weer, maar ik kan me voorstellen dat je hier iets van hebt onthouden vanwege de titel. Maar laat dat je niet tegenhouden, want er zit genoeg in dit boek dat het de moeite waard maakt.
LikeGeliked door 1 persoon
Dit is ook wel een boek dat steeds mijn aandacht blijft vragen.
LikeLike
Ja, er is ook al zoveel aandacht voor geweest. Misschien onevenredig veel. Maar nu gaan we het bespreken met mijn leesgroep (net als later ‘De avond is ongemak’) dus ik ben benieuwd wat de anderen ervan gaan zeggen.
LikeLike
Das Mag, de uitgever, heeft er destijds een gigapromotie campagne gehouden en daardoor had ik nogal hoge verwachtingen van het boek. Al snel dacht ik te weten wat er gebeurd was en helaas was dat ook precies zo. Daarom was ik nogal teleurgesteld en heb ik ook niet van de goeie stukken kunnen genieten.
Wie weet nog eens herlezen over een paar jaar. Mijn slechte geheugen kan dat wel hebben.
LikeLike
Wat jammer… mijn geheugen is ook een zeef wat spoilers van boeken betreft, best handig ;)
LikeLike
Mooie bespreking, vooral je vergelijking met De avond is ongemak. Ik vond het ook een bijzonder boek, het deed me ook denken aan het Wolfgetal van Laura van der Haar. Dezelfde meeslepende schrijfwijze.
LikeLike
Maar toch zijn ze allemaal anders. Het Wolfgetal staat wel op mijn lijstje, maar ik zal het niet binnenkort lezen, om verveling te voorkomen.
LikeLike
Zelf was ik niet zo’n fan van Het Smelt, ik had al heel snel door hoe het verhaal in elkaar zat en vond de opeenstapeling van drama toch echt iets te veel van het goede. Hoewel ik erg nieuwsgierig ben naar De avond is ongemak, ben ik bang dat het voor mij net zo’n tegenvaller gaat zijn als Het smelt..
LikeLike
Het is een totaal ander boek, maar het zou zomaar kunnen dat het jou ook niet aanspreekt. Anders probeer je gewoon eens een paar bladzijden? Wegleggen kan altijd.
LikeGeliked door 1 persoon
Deze gaat op mijn vakantielijstje… heb er inderdaad zowel goede als slechte dingen over gelezen en wil nu graag zelf ontdekken wat ik ervan vind. Thanks :)
LikeGeliked door 1 persoon
[…] gaan wonen. Het enige lastige aan dit verhaal is dat het in mijn hoofd door elkaar gaat lopen met Het smelt, dat ik tegelijkertijd aan het lezen ben. De ouders van de hoofdpersonen lijken een beetje op […]
LikeLike
[…] lastig voor een jonge schrijver. Ze heeft er in elk geval goed de tijd voor genomen: vijf jaar na Het smelt kwam Ik ben er niet. De structuur van de twee boeken lijkt op elkaar, met twee verhaallijnen. De […]
LikeLike