Ik heb lang uitgekeken naar zaterdag 23 september 2017. Eindelijk is het weer tijd voor de jaarlijkse Nacht van de Literatuur in Amersfoort. Vorig jaar was ik ook al even een kijkje gaan nemen, maar dit is de eerste keer dat ik de hele avond mee kan maken. Ik sla alleen het slotfeest over, wat echt een te nachtelijk tijdstip heeft voor een ochtendmens als ik. Deze keer zijn er maar liefst twaalf locaties met activiteiten, de meeste met een schrijver in de hoofdrol en lokale muzikale talenten als tussendoortje. Het begint dus met uitzoeken waar ik heen wil, wat best wel moeilijk is met zoveel klinkende namen!

Als eerste is de opening bij de Onze-Lieve-Vrouwetoren. Als ik aan kom lopen is er nog bijna niemand, maar later staat er toch een groep van zo’n vijftig mensen te luisteren. Het begint met wat officieel geklets, bedanken van sponsors en een praatje van de wethouder. Daarna draagt stadsdichter Eva Vleeskruyer een gedicht voor. Omdat dichter Menno Wigman vertraging heeft met de trein, is Thomas Olde Heuvelt opgetrommeld om ons even te vermaken. Dat doet hij erg goed met twee gedeeltes uit korte verhalen van hem. Zijn boek Hex trekt me niet, maar dit is fijn om naar te luisteren. Later komt Menno Wigman alsnog twee gedichten voordragen.

Daarna wandel ik naar de Aegtenkapel voor het interview van Franka Hummels met Rodaan Al Galidi, omlijst door muziek op oed en gitaar.

Rodaan Al Galidi werd bekend met zijn boek Hoe ik talent voor het leven kreeg. Op het eerste gezicht gaat dat boek over het leven in een asielzoekerscentrum, maar het is ook bedoeld om Nederlanders een spiegel voor te houden. Nederlanders zijn vaak zo rationeel, vooral in hun werk. Daarbuiten blijken ze toch ook wel een hart te hebben. Dat is een groot verschil met Irak, waar mensen veel meer emotie tonen. Ik vraag me af of dat misschien de oorzaak is dat poëzie in het Midden-Oosten zo populair is, terwijl hier maar een paar honderd mensen de gedichten van Rodaan hebben gelezen. Hij vertelt dat hij als kind al gedichten maakte voor zijn moeder, die ervan moest huilen of lachen. Hij belt haar bijna elke dag en draagt nog steeds gedichten aan haar voor. Ook aan ons laat hij er een paar horen. Ik vind het mooi en neem me voor om een bundel van hem te lezen, bijvoorbeeld Koelkastlicht. We hebben ook veel gelachen met z’n allen, want Rodaan kan heel leuk vertellen. Het doet me een beetje denken aan Kader Abdolah die ook van die droge humor heeft en mooie observaties van Nederlanders gecombineerd met een grote liefde voor ons landje.

Ook heel Nederlands is de strakke planning van deze avond, dus na afloop wandel ik snel verder naar het Kade-café waar Lidewijde Paris ons in drie kwartier een workshop literatuur geeft.

Ik herken veel uit haar boek Hoe lees ik? Ze vertelt over stille signalen, dat zijn impliciete boodschappen in de literatuur. Het zorgt ervoor dat je als lezer betrokken raakt, doordat je dingen herkent. Verwijzingen naar andere boeken (intertekstualiteit) kunnen een hint geven van wat komen gaat. Je kunt natuurlijk niet op alles tegelijk letten, want dan word je gek (weet Lidewijde uit ervaring), maar als je eenmaal weet waar je op moet letten, dan kan je het niet meer missen. Een mooi voorbeeld daarvan zijn namen met een betekenis. Lidewijde illustreert haar betoog met voorbeelden uit recente boeken. Ze praat heel snel om ons zoveel mogelijk informatie toe te stoppen, maar het is allemaal prima te volgen en haar enthousiasme en humor werken erg aanstekelijk.

Dan steek ik de brug over naar de fietsboot, want daar is Eva Kelder. Een uur eerder heeft ze verteld over haar debuut en daarom gaat het nu over haar tweede boek Een charismatisch defect. Eva vertelt: ‘Er zat al heel lang een zwarte man in mijn hoofd, al tijdens het schrijven van mijn eerste boek. Blake is een nare, narcistische man. Ik heb hem eruit geschreven als bij een soap: hij komt om. Bij dit tweede boek heb ik meer afstand tot de personages; het is minder autobiografisch. Er zit wel inspiratie uit mijn eigen leven in. Zo heb ik een narcistische ex. Mijn bevalling was het meest gewelddadige wat ik ooit heb meegemaakt en ook dat heb ik in het boek verwerkt. Er kwamen zelfs boze reacties op dit boek, omdat het zo rauw is.

Het schrijfproces was ook heel anders dan bij het eerste boek. Toen had ik een soort koffieverslaving en bleef de hele dag in pyjama. Nu had ik een baby en het moest allemaal veel gestructureerder. Die vrijheid in je hoofd is deels in beslag genomen door iemand anders. Het schrijven was meer een strijd. Gelukkig heb ik veel discipline en vind ik het heel gaaf om iets nieuws te scheppen. Ik houd ook van schaven en schuren aan een tekst. Het gaat er meer om hoe je het opschrijft dan wat het verhaal zelf is. Correcties van een redacteur kunnen pijnlijk zijn, maar ik wil me blijven verbeteren.

Mijn derde boek wordt weer heel anders. Het gaat over een vrouw met drie kinderen, maar ze houdt maar van eentje. Die ene loopt weg en ze gaat hem zoeken. Het thema moeder-kind komt steeds terug. Ik vind het fascinerend dat de kindertijd zo’n impact heeft op mensenlevens en dat je dan zo verbonden bent met je ouders.’

En dan is het al heel laat en moet ik echt naar bed, want de volgende dag ga ik naar Den Haag voor de eerste bijeenkomst van de lezersjury van de ECI literatuurprijs. Ik heb enorm genoten van deze ‘nacht’. De sfeer was erg goed en het was leuk om praatjes te maken met andere literatuurliefhebbers. Volgend jaar weer!