Tot voor kort wist bijna niemand dat Woesten een dorp is vlak bij Ieper in Vlaanderen. Maar sinds Kris van Steenberge zijn debuut publiceerde is daar verandering in gekomen. Ik had hoge verwachtingen van dit veelgeprezen boek en ik werd niet teleurgesteld. Je moet er wel de tijd voor nemen, want het is prachtig geschreven.

Aan het einde van de negentiende eeuw is Elisabeth vijftien jaar. Ze is een intelligent meisje en ging graag naar school, maar toen ze twaalf was werd besloten dat ze voortaan thuis zou blijven om haar moeder te helpen met kantklossen. Ze komt in gesprek met meneer Funke, de vreemdeling van het dorp. Hij leent Elisabeth stiekem boeken en daar geniet ze met volle teugen van. Maar op een dag is meneer Funke weer zomaar verdwenen.

Elisabeth trouwt met de jonge arts Guillaume. Acht maanden later krijgt de dokter een zoon, Valentijn. Een paar minuten later wordt er nog een kind geboren. Dat heeft echter zo’n mismaakt gezicht, dat hij genegeerd wordt door zijn vader, die verwacht dat het misbaksel niet lang zal leven. Bij de doop noteert de pastoor ‘Nameloos’ in het register. Maar Elisabeth zorgt er met al haar moederliefde voor dat het kind in leven blijft. De tweeling groeit op. Het huwelijk stelt echter niets meer voor. Elisabeth en Guillaume spreken amper met elkaar. Hij vlucht in de drank en zij voedt de kinderen op, met als hoogtepunt van de week het bezoek van meneer Funke. Die komt haar elke dinsdagmiddag gedichten voorlezen.

In het tweede deel wordt het levensverhaal van Guillaume verteld. Dat is even omschakelen. Ik heb honderd bladzijden lang met Elisabeth meegeleefd en vind die Guillaume maar een nare vent. Maar achter elk mens zit een verhaal en door het gezichtspunt te verleggen ga je als lezer begrijpen waarom de dokter zo is geworden. Ik krijg zelfs een beetje medelijden met die arme man. Het verhaal van Guillaume loopt verder door dan dat van Elisabeth. De Eerste Wereldoorlog breekt uit en Guillaume gaat als veldarts mee met de soldaten.

In de tweede helft van het boek komt de tweeling aan het woord. Ze blikken terug op hun jeugd, die voor Valentijn totaal anders is verlopen dan voor zijn mismaakte broer. Terwijl de mooie Valentijn zat te zwoegen op school, moest de naamloze slimmerik thuisblijven. Ook de oorlog brengen ze heel anders door.

Deze Vlaamse familiegeschiedenis is zeer knap geconstrueerd: doordat je de verhalen steeds vanuit een andere persoon leest, begrijp je steeds beter hoe het echt moet zijn gegaan. Verder zijn de beschrijvingen zo mooi:

Hij wandelde tot in Ieper. Langs de kasseiweg stonden klaprozen. Ze wiegden heel zacht op het lichte briesje dat nauwelijks te voelen was. Een teder wuiven van een paar bloemen, fragiele stengels die alras hun kelkblaadjes zouden verliezen. De ochtend bracht helderheid in zijn hoofd. Het zonlicht speelde kat en muis met de dikke pakken witte wolken. De weg rook naar aarde. Grond die omgeploegd was en lag te wachten op nieuw zaad.

Vaak lees ik de tweede helft van een boek sneller dan de eerste helft, maar bij dit boek moest ik wel moeite doen om er helemaal doorheen te komen. Dat is niet erg, want ik heb vier fascinerende levensverhalen gelezen die tientallen jaren beslaan. Ik vind het terecht dat dit boek zoveel aandacht heeft gekregen en doe er bij deze graag nog een schepje bovenop.

Lees ook de besprekingen van Sue, Tessa, Literasa, meneer Jacques en JannieTr.