Ik hoor mijn lerares Nederlands nog enthousiast vertellen over Katadreuffe, de hoofdpersoon van Karakter. Toch heb ik indertijd gekozen voor Bint, waarin Bordewijk over een leraar schrijft. Toen een vriendin haar boekenkast aan het opruimen was, kreeg ik een oud exemplaar van Karakter van haar uit 1953, dat is vijftien jaar nadat het voor het eerst was uitgegeven. Inmiddels stond het alweer een tijdje in mijn kast… totdat Sandra besloot om in augustus met een heleboel bloggers klassieke literatuur te gaan lezen. Dat leek mij een goede gelegenheid om dit boek eindelijk eens te gaan lezen.

Jacob Willem Katadreuffe is de zoon van een ongehuwde moeder. Het boek start met een korte beschrijving van zijn jeugd. Katadreuffe heeft in zijn tienerjaren allerlei baantjes, maar ondertussen leert hij zichzelf veel door boeken te lezen. Hij heeft een paar maanden een sigarenwinkeltje, maar gaat dan failliet. Op het advocatenkantoor waar hij moet verschijnen, krijgt hij een kantoorbaan aangeboden. Dit is een grote stap voor hem en een nieuwe wereld gaat open. Naast zijn kantoorwerk zit Katadreuffe altijd met zijn neus in de boeken om eerst staatsexamen gymnasium te doen en daarna meester in de rechten te worden. Op een gegeven moment lijkt hij overspannen te worden, maar toch houdt hij het vol. Dames hebben wel oog voor de knappe Katadreuffe, maar hij richt zich alleen maar op zijn werk en studie. Eén keer is er een juffrouw die hem wel aan het piekeren krijgt, maar ook dit wordt uiteindelijk niets. Katadreuffe troost zich dan met het idee dat hij niet geschikt is voor een huwelijk.

Ik vind het interessant om te lezen hoe het leven was in de jaren ’30, bijvoorbeeld over de positie van vrouwen. De opkomst van het communisme als tegenhanger van het kapitalisme komt ook ter sprake, omdat de kostganger van Katadreuffes moeder communist is. Een belangrijk thema in het boek is het grote verschil tussen arm en rijk. Katadreuffe is van eenvoudige komaf, terwijl de advocaten waarmee hij werkt soms zelfs van adel zijn. Uiteindelijk wil hij ook een heer worden, want hij vindt dat dat hoort bij een advocaat. Daarom is alleen studeren niet genoeg, hij wil zich ook alle culturele aspecten van de rijkere klasse eigen maken, zodat hij op niveau kan converseren met vakgenoten. Ik vraag me af of dat werkelijk kan…

Bordewijk schrijft zeer elegante zinnen. Ik vind het heel mooi om deze ouderwetse taal te lezen. Een moderne schrijver kan dit onmogelijk zo doen.  Ik heb dan ook erg genoten van zowel de inhoud als de stijl van dit prachtige boek.

Karakter heb ik gelezen in het kader van de maand van de klassieke literatuur, georganiseerd door boekblogger Sandra. Wil je nog meer besprekingen van klassiekers lezen? Kijk dan op Sandra’s blog.